Chiều Đông và Cung Trầm Tưởng – Nhạc Phạm Duy

Bài 1   :  Cung Trầm Tưởng (Phạm Duy)

Saigon 1958. Chính quyền ở miền Nam đã đứng vững sau mấy năm thành lập. Người dân (nhất là người dân ở thành phố) sống trong an ninh và thịnh vượng hơn là trong thời chinh chiến vừa qua. Phòng trà mọc lên khá nhiều. Thế hệ ca sĩ thứ ba ra đời sau các thế hệ ca sĩ ”tiền bối ” Ái Liên, Thương Huyền, Thái Thanh v.v… Tân Nhạc ở miền Nam phát triển mạnh mẽ với xu hướng nhạc tình.

Cung Trầm Tưởng, một thi sĩ trẻ vừa ở Paris về, đưa cho tôi mấy bài thơ để phổ nhạc trong đó có hai bài nói về mùa Thu và mùa Ðông Paris. So với nhạc tình thời đó, hai bài này rất mới lạ cho nên được các nữ ca sĩ trẻ đẹp như Thanh Thúy, Thu Hương, Lệ Thanh trình bày hằng đêm tại các phòng trà. Các Ðài Radio, các nhà xuất bản, các hãng làm đĩa hát đua nhau phổ biến những bài thơ phổ nhạc này của chúng tôi. Nó trở thành những tình khúc của một thời. Thời kỳ đẹp nhất của người Việt trong thế kỷ này chăng ?

TIỄN EM

(Theo thơ Cung Trầm Tưởng – Phạm Duy phổ nhạc)

Lên xe tiễn em đi
Chưa bao giờ buồn thế
Trời mùa Ðông Paris
Suốt đời làm chia ly.
Tiễn em về xứ Mẹ
Anh nói bằng tiếng hôn
Không còn gì lâu hơn
Một trăm ngày xa cách
Tuyết rơi mỏng manh buồn
Ga Lyon đèn vàng
Cầm tay em muốn khóc
Nói chi cũng muộn màng.
Lên xe tiễn em đi
Chưa bao giờ buồn thế
Trời mùa Ðông Paris
Suốt đời làm chia ly.
Hôn nhau phút này
Chia tay tức thì
Em ơi khóc đi em, khóc đi em, khóc đi em
Sao rơi rớt rụng
Vai em ướt mềm
Em ơi khóc đi em, khóc đi em, khóc đi em.
Lên xe tiễn em đi
Chưa bao giờ buồn thế
Trời mùa Ðông Paris
Suốt đời làm chia ly.
Hỡi em người xóm học
Sương thấm hè phố đêm
Trên con đường anh đi
Lệ em buồn vương vấn.
Tuyết rơi phủ con tầu
Trong toa em lạnh đầy
Làm sao em không rét
Cho ấm mộng đêm nay?
Nơi em có trăng soi
Anh một mình ở lại
Trời mùa Ðông Paris
Suốt đời thèm trăng soi
Lên xe tiễn em đi
Chưa bao giờ buồn thế
Trời mùa Ðông Paris
Suốt đời làm chia ly.

Cung Trầm Tưởng có những bài thơ giống như tranh ấn tượng của Pháp. Qua bài mà tôi phổ nhạc sau đây, người nghe không cần biết thi sĩ và nhạc sĩ muốn nói gì, mà chỉ thấy trong lòng đầy thương cảm trong một đêm mùa Hạ hay trong một chiều mùa Ðông, nơi xứ lạ:

BÊN NI BÊN NỚ

(Theo thơ Cung Trầm Tưởng – Phạm Duy phổ nhạc)

Ðêm chớm ngày tàn, theo tiếng xe về, lăn về viễn phố
Em hỡi sương rơi, ngoài song đêm hạ, ôi buồn phố xá
Hoang liêu về chết tha ma, tiếng chân gõ guốc xa xa
Người xa vắng người, người xa vắng người…

Em có nghe rồn rã bước ai vất vả bóng ai chập chờn ?
Hồn ai cô đơn tìm về ấm cúng
Em có nghe bi ai tình ai ấp úng
Thương ai lạc loài, ăn mày xán lạn ngày mai
Ðêm ni ai say đất lở, em ơi có nghe rạn vỡ
Vạn mảnh ly tan theo chuỗi cười.
Bên tê thành phố tráng lệ
Giai nhân nằm khoe loã thể
Bên ni phố vắng ôi lòng ngoại ô.

Em có nghe hồ như bước ai gõ nhịp bước ai giang hồ ?
Hẹn ai bên ni dài in ngõ cũ
Em có nghe bên ni lạnh như bên nớ ?
Phút giây chia lìa, trong lòng vẫn phải đèo mong
Hai tâm linh giam kín lại
Bấm đốt ngón tay chờ đợi
Chờ ngày con thơ, thơ cũng ra đời
Em ơi ngoài kia liếp ngỏ
Sương rơi ngoài song khép hở
Bên trong kín gió ấm ơi là tình.

Mùa Thu Paris

(Theo thơ Cung Trầm Tưởng – Phạm Duy phổ nhạc)

Mùa Thu Paris

Một số người du học bên Pháp như Nguyên Sa, Hoàng Anh Tuấn, Cung Trầm Tưởng… khi về Việt Nam, đem theo tư tưởng Tây phương như món quà tặng cho lớp trẻ qua những bài thơ. Và những tư tưởng này đã gây dấu ấn sâu đậm trong đời họ, đánh dấu một giai đoạn hay một thời đại. Người ta đã yêu văn hóa Pháp chỉ vì những bài thơ Mùa Thu Paris, Chưa Bao Giờ Buồn Thế trong đó có nói tới những mối tình dị chủng mà trong Tân Nhạc chưa hề có ai đả động tới. Cung Trầm Tưởng đã du nhập vào Việt Nam một kích thước về Tây phương khác hẳn với văn sĩ Phạm Duy Khiêm, Nguyễn Mạnh Tường… 

Ông nói : Tôi là người Bắc vào sống tại Sàigòn. Tôi cũng đã có một khái niệm mơ hồ nào đó về nước Pháp và đặc biệt là văn hóa Pháp. Sang Paris tôi không ngỡ ngàng lắm. Nhưng càng tới Paris tôi càng thấy rằng tôi không thể là người Pháp nổi. Tôi là người Việt Nam, dù đã được hấp thụ nền giáo dục, văn hóa Pháp từ lúc nhỏ. Điều đó, đối với tôi là một tiếng gọi vô cùng da diết: Tôi phải tìm đủ mọi cách để trở về nguồn. Khi sang Paris, tôi gặp một thiếu nữ Pháp, gọi là cùng cung bậc tình cảm với mình. Đó là một chuyện có thể gọi là phối hợp, phối ngẫu rất hồn nhiên. Có thế thôi. Nhưng tôi phải diễn tả bằng tiếng Việt. Đấy là những xuất xứ của những bài thơ đầu đời -nếu có thể được- của sự nghiệp thi ca của tôi. Và tôi không ngờ rằng nó có những hệ lụy với cả một thời đại. Tôi mang vào thơ qua nẻo tình yêu đôi lứa. Tôi nghĩ, trong đó cũng có ảnh hưởng gốc gác của tôi một chút. Tôi không theo đạo, nhưng tôi tin vào một sức mạnh siêu hình. Ví dụ có người hỏi tôi là không em buốt giá từ tâm  tức là từ con tim? Nhưng sau tôi nghĩ từ tâm có thể là một thuật ngữ Phật giáo.

Tôi đã phổ nhạc bài thơ đó như sau :

Mùa Thu Paris – Trời buốt ra đi
Hẹn em quán nhỏ – Hẹn em quán nhỏ
Rượu rưng rưng ly đỏ tràn chề
Mùa Thu đêm mưa  – Phố cũ hè xưa
Công viên lá đổ – Công viên lá đổ
Chờ mong em gắng khổ từng giờ
Mùa Thu âm thầm – Bên vườn Lục Xâm
Ngồi quen ghế đá  – Ngồi quen ghế đá
Không em ôi buốt giá từ tâm
Mùa Thu nơi đâu – Người em mắt nâu
Tóc vàng sợi nhỏ  – Tóc vàng sợi nhỏ
Chờ mong em chín đỏ trái sầu
Mùa Thu Paris – Tràn lấp đôi mi
Người em gác trọ – Người em gác trọ
Phòng anh đôi gót nhỏ thầm thì
Mùa Thu im hơi – Son nhạt đôi môi
Ngày em trở lại – Ngày em trở lại
Hờn căm em hối cải cuộc đời
Mùa Thu ơi Thu  – Trời mây âm u
Yêu người độ lượng – Yêu người độ lượng
Và trong em tâm tưởng giam tù
Mùa Thu Paris – Mùa Thu ParisVới tình (ư) Thu..

.

Túy Phượng chuyển bài

( Còn tiếp bài 2)

MÙA THU PARIS  – Cung Trầm Tưởng -Thái Thanh – NNS  ( posted by phung nangtran)

TIỄN EM – CUNG TRẦM TƯỞNG – PHẠM DUY – TUẦN NGỌC

 BÊN NI BÊN NỚ – CUNG TRẦM TƯỞNG – PHẠM DUY – KHÁNH LY

Advertisement