Raja Ampat của Indonesia: ‘Thiên đường cuối cùng trên Trái đất’ ( Huỳnh Huệ dịch)

Thiên đường cuối cùng trên trái đất: Với vị trí khá xa, nhưng rất nổi tiếng  về  sự đa dạng sinh học biển phong phú hiếm có, quần đảo Raja Ampat của Indonesia được gọi là “thiên đường cuối cùng trên Trái đất.”. Xếp thứ nhất trong các trung tâm bảo tồn và khu nghỉ dưỡng lặn hàng đầu thuộc khu vực là Misool Eco Resort.

Hơn 30 năm trước, Max Ammer – người đam mê lịch sử là người Hà Lan được vị chủ nhà quen biết khi đó, một cựu chiến binh, hướng dẫn tìm kiếm chiếc máy bay Thế chiến II bị chìm ở vùng biển Indonesia. Chính điều này đã dẫn dắt Max vào một cuộc thám hiểm lặn kéo dài bốn tháng qua các quần đảo khác nhau, tham khảo ý kiến ​​của các ngư dân địa phương trong suốt hành trình của mình với một nơi nổi bật hơn cả là Raja Ampat, ở tỉnh Tây Papua của Indonesia.

Ammer nói: “Có những khu vực đẹp không thể tưởng và hàng trăm khu vườn san hô tuyệt đẹp”. Tình yêu vẻ đẹp thiên nhiên và cộng đồng địa phương đã thúc đẩy  ông mở Kri Eco Dive Resort vào năm 1994, với mục đích đào tạo thợ lặn địa phương và đưa mọi người  vào “thế giới thủy sinh hoang sơ.” Tiếp theo là một khu nghỉ mát tại Vịnh Sordio gần đó, với hai khách sạn hoạt động dưới sự điều hành của công ty lặn biển Ammer’s Papua Diving.

Một trong những dự án bảo tồn thành công nhất trên Trái đất

Raja Ampat, thường được mệnh danh là “thiên đường cuối cùng trên Trái đất”, nổi tiếng về sự đa dạng sinh học biển phong phú.

Raja Ampat không phải  là một câu chuyện thành công muôn thuở về bảo tồn, đã chứng minh rằng sự thay đổi thực sự là có thể xảy ra với cách làm đúng đắn. Meizani Irmadhiany, phó chủ tịch cấp cao kiêm chủ tịch điều hành của Konservasi Indonesia, nói với CNN Travel: “Khoảng 20 năm trước, Raja Ampat đã tàn tạ vì  việc đánh bắt cá thương mại không được kiểm soát và các hoạt động khai thác không bền vững”, với  ví dụ về nạn săn bắt trộm vây cá mập và rùa.

“Cần rất nhiều sự hợp tác với các bên liên quan khác nhau để xoay chuyển tình thế này.”

Năm 2004, Raja Ampat được bổ sung vào sáng kiến ​​Cảnh sát biển đầu chim của Tây Papua, một dự án được tạo ra nhằm thiết lập mạng lưới các Khu bảo tồn biển với sự hỗ trợ của các nhà bảo tồn quốc tế và chính quyền địa phương. Dự án này cố gắng bảo tồn các nguồn tài nguyên biển trong khi vẫn đảm bảo an ninh lương thực và lợi ích kinh tế bền vững cho người dân địa phương.

Irmadhiany cho biết: ” Từ khi sáng kiến ​​ra đời, quần thể cá đã tăng trở lại; nạn săn bắt trộm của ngư dân bên ngoài giảm khoảng 90%; san hô đang phục hồi; an ninh lương thực và sinh kế lâu dài cho cộng đồng địa phương được cải thiện”.

Các công viên thuê người dân địa phương  khảo sát và bảo vệ các khu vực. Họ bảo tồn kiến ​​thức bản địa, giá trị và các tập tục truyền thống như “Sasi”,  là truyền thống lâu đời của địa phương về việc cô lập các khu vực  và ngăn cấm để cho phép các hệ sinh thái phục hồi.

Irmadhiany nói: “Bạn phải bắt đầu với các cộng đồng và đảm bảo các giải pháp của bạn phù hợp với nhu cầu của họ. Mục tiêu là hỗ trợ các cam kết tự xác định của họ để bảo vệ  khu vực của họ, vì vậy giải pháp là phát triển bền vững và mang lại lợi ích cho người dân địa phương và đa dạng sinh học”.

Những nỗ lực của họ đang được đền đáp. Đầu năm nay, Mạng lưới Công viên Biển Raja Ampat – bao gồm 10 khu bảo tồn trải rộng hơn hai triệu ha – đã được trao Giải thưởng Công viên Xanh. Được tổ chức bởi Tổ chức Bảo tồn Biển Quốc tế và được Liên Hiệp Quốc xác nhận, giải thưởng hàng năm này công nhận các công viên biển trên toàn thế giới đáp ứng các tiêu chuẩn  khoa học cao nhất về hiệu quả bảo tồn.

Trại vây cá mập biến thành khu nghỉ dưỡng sinh thái

Khu nghỉ dưỡng sinh thái Misool nằm trong “khu vực cấm”. Tất cả các hoạt động đánh bắt và săn bắn đều bị cấm trong khu bảo tồn biển rộng 300.000 mẫu Anh. ~ Shawn Heinrichs

Marit Miners là đồng sáng lập của Misool Eco Resort và Misool Foundation hiện đang nổi tiếng,  một trong những ví dụ điển hình về tầm quan trọng của việc thu hút cộng đồng địa phương nhằm tạo ra một khu nghỉ dưỡng bền vững về mặt tài chính và môi trường.

Mối quan hệ của cô với Raja Ampat bắt đầu với chuyện tình của cô. Khi đi du lịch ở Bangkok vào năm 2005, cô đã gặp một người đam mê lặn và là người chồng tương lai của cô, Andrew Miners.

Vào lần hẹn hò thứ ba, anh mời cô đi lặn ở Raja Ampat.

“Chuyến thăm đầu tiên của tôi đến Raja Ampat  năm 2005 đã thay đổi cuộc đời tôi”, Miners nói với CNN Travel. Sinh ra ở Thụy Điển, cô theo học ngành nhân chủng học trước khi khám phá ra niềm đam mê lặn biển và yoga ở Thái Lan.

” Hòn đảo không giống như bất cứ điều gì tôi từng trải qua trước đây, cả trên và dưới nước.”
Trái với những rặng san hô ngoài khơi đảo Batbitim, nơi Misool hiện đang tọa lạc, rất tuyệt vời, có điều gì đó khiến Miners khó chịu về trại vây cá mập đã tồn tại trước đó.
“Tôi chưa từng nhìn thấy một con cá mập sống nào”, Miners nói.

Đa dạng sinh học vẫn chưa phục hồi sau nhiều năm đánh bắt cá thương mại. Điều đó đã thúc đẩy cặp đôi thành lập Misool Foundation và Misool Resort – khu nghỉ dưỡng Misool là cách để hỗ trợ tài chính cho công việc bảo tồn – vào năm 2005, không lâu sau chuyến thăm đầu tiên của họ.
Sau đó, họ đạt được một thỏa thuận với cộng đồng địa phương để biến Khu bảo tồn biển Misool thành một “khu vực cấm”, có nghĩa là tất cả các hoạt động đánh bắt và săn bắn sẽ bị cấm trong khu vực rộng 300.000 mẫu Anh. Họ đã thuê đội tuần tra biển  của riêng mình để giám sát vùng biển kể từ năm 2007.

Với khu nghỉ dưỡng, tính bền vững luôn được đặt lên hàng đầu trong mọi hoạt động. Ví dụ, các tấm pin mặt trời làm giảm bớt sử dụng  nhiên liệu hóa thạch. Nước mưa được thu thập để làm nước uống. Các khu vườn trong khuôn viên cung cấp thực phẩm hữu cơ. Các chương trình quản lý chất thải của Tổ chức bảo tồn bao gồm việc mua rác và nhựa đại dương, những thứ mà họ bán cho các nhà tái chế.

Cá mập và các sinh vật biển khác đã trở lại Misool.

Các sinh vật biển đang quay trở lại địa điểm từng là “nơi bỏ xác của những con cá mập có vây chết ở vùng nước nông” và cuộc sống dưới nước bây giờ phong phú hơn đã trở nên hấp dẫn hơn đối với các thợ lặn.

“Kể từ năm 2007, sinh khối cá (tại Misool) đã tăng trung bình 250% và quần thể cá mập đã phục hồi.  “Miners nói.

Miners nói: Một hệ sinh thái khỏe mạnh, sôi nổi là điều tuyệt vời để khách du lịch trải nghiệm, nhưng cũng rất cần thiết cho người dân địa phương, những người phụ thuộc vào sự phong phú của rặng  san hô để kiếm sống.

Bà lưu ý rằng sự tham gia của cộng đồng địa phương là điều cần thiết cho sự thành công liên tục của Raja Ampat, vì một môi trường biển được bảo vệ tốt đòi hỏi sự hợp tác và cam kết lâu dài.

“Khi các hệ sinh thái phục hồi, sự phong phú của chúng ngày càng trở nên hấp dẫn đối với những người muốn khai thác chúng. Các mối đe dọa phát triển và đa dạng hóa theo thời gian … Sẽ không thực tế và rủi ro nếu cho rằng một vấn đề được khắc phục vĩnh viễn.”

Đây là lý do tại sao sự cống hiến tận tâm là cần thiết từ cộng đồng, chính quyền khu vực địa phương, các nhà khoa học, chủ doanh nghiệp, các tổ chức phi lợi nhuận, trường học, các nhà tài trợ và những người ủng hộ có ảnh hưởng trong nước và quốc tế, bà nói thêm.
Miners nói: “Cách tiếp cận toàn diện này sẽ mang lại cơ hội thành công tốt nhất. Cần rất nhiều tinh thần và năng lượng, điều này có ở Raja Ampat”.
Mũi Kri và những điểm phải đến khác tại Raja Ampat

Ammer cũng đã quan sát thấy những thay đổi tích cực tại hai khu nghỉ dưỡng Papua Diving của mình.

Khoảng hai thập kỷ trước, khi Tiến sĩ Gerry Allen của Tổ chức Bảo tồn Quốc tế lặn ở Cape Kri, rạn san hô nhà của Papua Diving, ông đã đếm được kỷ lục 327 loài cá chỉ trong một lần lặn. Một thập kỷ sau, con số đã lên đến 374 loài khác biệt trong 90 phút.
Ammer nói: “Khi chúng tôi bắt đầu, có rất nhiều hoạt động rất tai hại tràn lan khắp Raja Ampat: đánh cá bằng bom, đánh cá bằng kali xyanua, câu cá mập, khai thác gỗ.

“Tất cả những điều đó đã dần bị xóa sổ.

Người sáng lập của Papua Diving cho biết các giải pháp thay thế việc làm đã giúp xóa bỏ các hoạt động đánh bắt gây hại một thời.

Luis Kabes, một hướng dẫn viên lặn địa phương tại Papua Diving, nói với CNN Travel rằng để có trải nghiệm tốt nhất tại Raja Ampat, du khách cũng nên “thăm một ngôi làng địa phương và chia sẻ một chút thời gian tại trường học địa phương.”
Kabes, người đến từ làng Sawandarek trên đảo Batanta, một trong những hòn đảo chính của Raja Ampat, nói: “Hãy cho chúng tôi biết về đất nước của bạn và học hỏi từ chúng tôi. Chia sẻ một bữa ăn”.
Anh ấy nói rằng anh ấy tự hào rằng Raja Ampat hiện là một địa điểm nổi tiếng và tự hào là một hướng dẫn viên lặn.
Đã trải qua ba thập kỷ ở Raja Ampat và thăm hơn 400 địa điểm đặt máy bay trong Thế chiến II ở đó, Ammer đồng ý rằng điểm thu hút lớn nhất chính là con người.
“Tương tác với mọi người. Bất cứ nơi nào,” Ammer nói thêm, “Có thể bạn sẽ yêu họ và không bao giờ muốn về nhà nữa.”

Huỳnh Huệ trích dịch

Indonesia’s Raja Ampat: ‘The last paradise on Earth’ – CNN