Chuyện Cà Kê Ngày 20 -11 ( Đỗ Nhựt Thư )

CHUYỆN CÀ KÊ NGÀY 20 THÁNG MƯỜI MỘT
( trích trong phần: Cà kê dê ngỗng )

Ngày 20 năm ngoái, mấy lão giáo già buồn thiu, học trò cả ngàn mà chẳng được mấy cuộc điện thăm hỏi. Hâm vốn dân xây dựng, tưng tửng:
– Hưu rồi thì thế thôi, buồn làm chi mấy cha. Thôi, tôi đại diện vậy. Nào ! Kính mấy đồ gàn một ly.
Cuộc rượu trầm ngâm, buồn hết biết, bỗng Lơ lên tiếng:
– Hôm nay tới phiên tôi cà kê, lại là ngày 20 tháng mười một, tôi xin kể hầu mấy cụ chuyện vua Lê Hiến Tông thăm thầy giáo cũ nhé.
Cả bọn nhao nhao, mấy cái đầu đọc cả đời mà cũng ngạc nhiên, Gàn nghi hoặc:
– Thật hay bịa vậy ông ? Vua mà đi thăm thầy ? Tôi nhớ bài học lớp 5 hồi ấy, chỉ có viên đại tá người Pháp đến thăm thầy tại lớp mà đã rưng rưng nước mắt.
Lơ bực: – Thôi đi mấy huynh, không chịu đọc nên chẳng biết chi hết. Nghe nè:
Năm 1503 nhân chuyến về quê ngoại, vua ghé thăm thầy cũ, đoàn xa giá tiền hô hậu ủng, xe kiệu vàng son rực rỡ, kinh động cả trấn Sơn Nam, dọc đường bá tánh lập bàn hương án bái lạy vị con trời, các quan sở tại lo liệu tất tả, lại run như cầy sấy, sợ có điều thất thố thì bị giáng chức như chơi, mấy lão dựng công quán cho đoàn kinh lý không thiếu 1 thứ gì như bộ Lễ đã có sức từ trước. Nhưng lạ thay đến đầu làng Tri Lai, nhà vua bỗng lệnh cho tất cả ngừng lại, ngài nói:
– Hôm nay trẫm về đây là để thăm thầy chứ không phải vì công cán, vậy cho dẹp nghi trượng, cho phép các khanh về nghỉ ở công quán.
Rồi chỉ có ngài, viên Tham tri bộ Lễ, Tri phủ phủ Kiến Xương và vài viên quan hầu cận xuống kiệu đi bộ đến nhà cụ Châu Khê.
Thầy vua là cụ Nguyễn Bảo nguyên Thượng thư bộ Lễ, nay đã 61. Năm 38 tuổi Nguyễn Tả thị lang, vốn văn hay chữ tốt lại đức độ hơn người nên đã được vua Lê Thánh tông cử làm Tư giảng viện Tả Xuân đường, ngày ngày giảng dạy Nho học cho Thái tử Lê Tranh tức vua Hiến tông bây giờ.
Cụ và người nhà bày hương án ngay cổng vào nghênh tiếp. Thấy cụ sụp lạy nhà vua bước nhanh tới ngăn lại, bảo là ngài đến với tư cách một đệ tử vấn an tôn sư chứ không phải là một vì vua đến thăm nhà một hưu quan mà dùng nghi lễ vua tôi, dìu cụ vào nhà lại mời cụ lên ngồi giữa sập và mình thì đứng hầu thầy, cụ phải vận đến phép nước, nhà vua mới ngồi đàm đạo cùng cụ. Kính tặng thầy chai rượu bổ và súc lụa quý, chiều đó ngài xin cụ cùng ăn bữa cơm quê dân dã, khen nức nở món canh cua đồng ngọt lịm …
Lơ ngừng kể, mấy lão xúc động lặng im nhấp rượu, bỗng Gàn bức xúc:
– Nghĩ lại mà buồn, năm xưa tôi dạy và coi thi Bổ túc văn hóa, có một số ông đương chức, khi thi tốt nghiệp phải lo người giải bài cho mấy ổng chép, phần sợ Giám thị Sở biết, phần lo các thí sinh khác phản ứng, muốn rụng cả tim. Sau đó có việc đến cơ quan, gặp, ổng giả như không biết, buồn tàn bạo …
Phớt xác nhận: – Vụ đó tôi lo giải đề thi, sợ muốn vả mồ hôi, nếu bị phát giác, mất việc thì cả gia đình đói rã họng.
Gàn tiếp: – Rồi đời lão đó cũng chẳng ra chi, cha con bị tai nạn, phủi sạch.
Hâm bỗng hứng khởi:
– Thôi, cho qua, trở lại chuyện vua Lê, các ông có biết câu ca dao nổi tiếng cả vùng này sau việc ấy không ? – Nhìn cả bọn trố mắt, lão ngâm nga:
Canh cua nấu cải thêm gừng
Từ xưa vua chúa đã từng khen ngon.
hì… hì… – Rồi tiếp: – Ừ, mà có một việc lạ của vị vua sáng này mà tớ tâm đắc, đố các ông biết là việc gì nào ?
Có thánh mới biết lão nhớ việc gì, Chảnh thách:
– Ông mà kể được chuyện đắt, tôi xin chịu chầu chiều nay.
Hâm gật gù:
– Nhớ nhé ! Nghe đây. Vua Hiến tông đã lấy một nô tỳ làm vợ, đó là Nguyễn thị. Bà vốn mồ côi từ nhỏ, nghèo khổ quá phải đi ở đợ nhà người, sau thế nào lại làm nô tỳ phục dịch trong cung, được vua thương, phong là Nguyễn phi và bà là mẹ đẻ của vua Lê Uy Mục. Rõ chưa ?
Chảnh phản đối: – Chuyện khó tin quá cha ơi.
Lão Phớt – lão này ít khi mở miệng, hay cười cười dễ thương – hèn chi hồi xưa lắm cô mê mệt, góp giọng: – Cũng chưa đắt lắm đâu.
Hâm tự ái: – Ông ngon thì cà kê đi.
Phớt cười: – Vua Lê Thánh tông mới 20, chưa có con nối dõi, Hoàng thái hậu Ngọc Dao lo lắng, đi cầu tự ở am Từ Công núi Phật Tích – nơi thờ Thiền sư Từ Đạo Hạnh, với huyền sử đầu thai thành vua Lý Thần tông đầy nghi vấn. Tối về nằm mơ bà thấy được dẫn đến gặp Ngọc đế, ngài phán: – Cho sao Thiên Lộc làm con Lê Tư Thành. Sau đó Trường Lạc hoàng hậu hoài thai vua Hiến tông, ngài dung nhan đẹp đẽ, thần thái trang nghiêm, anh minh thông tuệ và là một trong những vị vua hiền của nước ta, được lịch sử công nhận đó.
Lại Chảnh: – Chuyện khó tin nữa mấy cha.

Ừ, thì chuyện ngày xưa ấy mà, có những việc mà chúng ta thấy khó tin nên cho là chuyện tầm phào.

20 / 11 / 13

Đỗ Nhựt Thư

Advertisement